Katalog polichromii ściennych

Katalog polichromii ściennych we wnętrzach świeckich z terenu historycznego Starego i Nowego Miasta (od końca XIII do początku XVI wieku)

Zadanie ma na celu zebranie, dokumentację, opracowanie i udostępnienie w formie publikacji (naukowa i popularna) oraz platformy cyfrowej zasobu polichromii ściennych od końca XIII do początku XVI wieku we wnętrzach świeckich z terenu historycznego Starego i Nowego Miasta Torunia, objętego wpisem na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Malowidła te stanowią część składową historycznej autentyczności toruńskiej Starówki – wartości, za której zachowanie winniśmy brać odpowiedzialność, pamiętając że spuścizna dawnych wieków staje się dziedzictwem kultury wówczas, gdy kolejne pokolenia mają świadomość jej istnienia i rozumieją jej doniosłość.

Kamienice toruńskiej Starówki kryją największą w Polsce liczbę polichromii ściennych, należących do gotyckich wnętrz o funkcjach świeckich (domy prywatne, domy gildii). Znany od lat 70. XX w. zasób tych pozostałości stale się powiększa na skutek odkryć konserwatorskich. Polichromie te to relikty w różnym stanie zachowania, ale jako całościowy zespół dają unikatowe świadectwo kultury materialnej toruńskiego mieszczaństwa w XIV i XV wieku: standardu życiowego, preferencji estetycznych, możliwość finansowych, klimatu religijnego w zaciszu prywatnym itd. Mogą stanowić kolejną atrakcyjną „wizytówkę” miasta, przyciągającą do Torunia zarówno specjalistów, jak i turystów. Niestety, znane są one tylko wąskiemu gronu badaczy i nie posiadają odrębnego opracowania monograficznego; wzmiankowane są w rozproszonych artykułach zamieszczanych w wydawnictwach specjalistycznych lub w pozostających w maszynopisie dokumentacjach konserwatorskich.

W większości relikty te znajdują się w pomieszczeniach, stanowiących obecnie własność prywatną. Nawet jeśli są publicznie dostępne (Biedronka, ul. Szeroka 22), ich pierwotny kontekst jest dziś dla widzów niejasny i nie budzą one zainteresowania. Niewiele wiadomo nie tylko o całościowym zasobie, ale też o historycznych kontekstach wyposażeń w poszczególnych budowlach.

Skatalogowanie, dokumentacja fotograficzna, opracowanie merytoryczne i udostępnienie tych szczególnych zabytków jest działaniem priorytetowym w ramach troski i odpowiedzialności za średniowieczne dziedzictwo Torunia. Świadomości istnienia tego zasobu (liczby, jakości, tematyki malowideł) nie mają sami Torunianie; żadnej możliwości zapoznania się z tym niezwykłym skarbem kultury nie mają też licznie odwiedzający miasto turyści. Zadanie opracowania i popularyzacji tego dziedzictwa wpisuje się we współczesny nurt badawczo-popularyzatorski, obecny w działaniach innych miasta hanzeatyckich tzw. Backsteingotiku (Lubeka, Stralsund).

Zadanie dofinansowane ze środków Miasta Toruń