Towarzystwo Naukowe w Toruniu od 140 lat, wysiłkiem wielu pokoleń, działa na rzecz rozwoju nauki i kultury. Początkowo, w okresie zaborów, służyło przede wszystkim sprawie narodowej, badając i dokumentując polskość ziemi pomorskiej. Później, oprócz aktywności naukowej i wydawniczej współuczestniczyło w tworzeniu ważnych instytucji kultury polskiej, jak Książnica Miejska i Muzeum. Dążyło także do powstania uniwersytetu w Toruniu. Obecnie, kontynuując dorobek przeszłości, Towarzystwo prowadzi prace badawcze, publikuje ich wyniki, popularyzuje wiedzę o dziejach Torunia i całego Pomorza. Wydaje m.in.: materiały źródłowe do dziejów Polski Północnej, wielkie monografie historyczne Torunia i Pomorza, opracowania naukowe z różnych dziedzin wiedzy a także ceniony periodyk "Zapiski Historyczne". W swoich publikacjach, zgodnie z prawdą dziejową, ukazuje kulturę materialną i duchową Polski Północnej jako wspólny dorobek Polaków i Niemców. W ten sposób dąży do przełamania stereotypów i służy przyszłej współpracy w zjednoczonej Europie.