Organizacja XXIII konferencji z cyklu Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica

Dofinansowano ze środków budżetu państwa

Doskonała Nauka II

Projekt: 

Organizacja XXIII konferencji z cyklu "Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica"

Dofinansowanie:

40 160,00

Całkowita wartość:

194 960,00

Data podpisania umowy:

Grudzień 2024

Celem projektu jest organizacja XXIII Konferencja z cyklu „Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica” pt. “Military Orders in the Face of Loss and New Beginnings – ‚Reinventions‘ and Metamorphoses of the Military Orders in the Middle Ages and the Modern Era” / „Die Ritterorden angesichts Verlust und Neuanfang – Die „Neuerfindungen“ und Metamorphosen der Ritterorden in Mittelalter und Neuzeit“ / „Zakony rycerskie w obliczu straty i nowego początku – „Ponowne odkrycie” i metamorfozy zakonów rycerskich w średniowieczu i w epoce wczesnonowożytnej” wraz z towarzyszącym jej 12. Forum Młodych Badaczy Zakonów Rycerskich. Konferencja o charakterze międzynarodowym odbędzie się we Wiedniu w dniach 24-27 września 2025 r. i planowana jest w trybie stacjonarnym (z transmisją obrad przy użyciu komunikacji zdalnej). Tematyka XXIII konferencji nawiązuje do przypadającej w 2025 r. 500. rocznicy traktatu krakowskiego (8 kwietnia 1525 r.) i likwidacji pruskiej gałęzi zakonu niemieckiego (krzyżackiego). Stała się ona początkiem daleko idących zmian zarówno w strukturach tej organizacji, jak i w samopostrzeganiu jej członków. Można to określić tytułowym stopniowym „ponownym odkryciem” Zakonu w nowych okolicznościach, nowych warunkach politycznych i wobec nowych oczekiwań ówczesnych środowisk świeckich i kościelnych. Zarysowująca się od tego czasu tendancja do ograniczania aktywności Zakonu do obszarów Rzeszy i różnorodne metamorfozy, jakim podlegała w XVI‒XVIII w. korporacja zakonna, doprowadziły ostatecznie w początkach XIX w. do przeniesienia domu głównego korporacji do Wiednia. Do tego faktu chcą także nawiązać organizatorzy konferencji, wyjątkowo i w charakterze precedensu w ponad 40-letniej historii cyklu konferencji „Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica” przenosząc jej obrady z Torunia do Wiednia. Aczkolwiek tematyka wczesnonowożytnych dziejów zakonu niemieckiego będzie na XXIII konferencji „Ordines Militares” wiodąca, to jednak odpowiednia uwaga poświęcona zostanie także innym zakonom rycerskim, wśród nich przede wszystkim joannitom i dobrze prosperującym w XVI‒XVIII w. zakonom na Półwyspie Iberyjskim. Także i te zakony stanęły w XVI w. w obliczu dokonanych bądź właśnie dokonujących się głębokich przemian kulturowych, w tym politycznych i społecznych, zmuszone do „ponownego odkrycia” własnej tożsamości i miejsca w systemach społecznych. Związane z tymi przemianami różnorodne aspekty funkcjonowania zakonów rycerskich będą tworzyć zasadniczą tematykę XXIII konferencji „Ordines Militares”. Planowane jest dokonanie próby spojrzenia na te organizacje w epoce wczesnonowożytnej także w kontekście postępującego od końca 1. ćwierci XVI w. rozbicia zachodniego chrześcijaństwa i rozwijającego się od 2. połowy tego stulecia fenomenu konfesjonalizacji. W tych bowiem warunkach w niektórych zakonach (choćby w zakonie niemieckim) powstały odłamy protestanckie. W związku z tym obok studiów czysto historycznych będą obecne na konferencji także ujęcia tej tematyki w kontekście teologicznym, ale również z punktu widzenia historii sztuki, bowiem nowe wyobrażenia o zakonach kształtujące się w obrębie tych organizacji uzyskiwały zewnętrzny wyraz symboliczny i manifestację w różnych wytworach sztuki.
Wszystkie te zagadnienia są w ogólności znane w historiografii zakonów rycerskich, ale stan ich poznania jest daleki nawet od zadowalającego, nie mówiąc o głębszym rozpoznaniu i wyjaśnieniu wielu problemów i kwestii. Tak więc potrzeba bardziej intensywnych badań nad zakonami rycerskimi w okresie wczesnonowożytnym, jako istotnym, a dotychczas niedocenionym elemencie zachodniej kultury w tej epoce wydaje się ewidentna i XXIII konferencja „Ordines Militares” ma ambicje stworzenia impulsu do takich właśnie badań w wymiarze międzynarodowym.