Konferencja naukowa "Wokół 'tumultu toruńskiego'. W trzechsetną rocznicę wydarzeń roku 1724"
W roku 2024 przypada trzechsetna rocznica wydarzeń zwanych w polskiej literaturze historycznej i funkcjonujących w polskiej świadomości jako „tumult toruński”, z kolei w literaturze niemieckiej określanej jako „Thorner Blutgericht” (lub „Blutbad”) – czyli w tłumaczeniu – jako „toruński krwawy sąd” (lub „krwawa łaźnia”).
Celem planowanej konferencji jest ukazanie wydarzeń roku 1724 i ich znaczenia dla Torunia w trzech perspektywach:
- miasta i jego społeczeństwa, sytuacji społecznej, gospodarczej oraz przede wszystkim konfesyjnej w pierwszych dziesięcioleciach XVIII wieku, jego pozycji w polsko-litewskiej Rzeczypospolitej w kontekście skutków wielkiej wojny północnej oraz narastających tendencji kontrreformacyjnych
- mikrohistorycznej analizy wydarzeń roku 1724 – zarówno „tumultu”, jak i „krwawego sądu”
- skutków i następstw tych wydarzeń, zarówno bezpośredniej reakcji (dyplomatycznej i publicystycznej) na nie na miejscu, w Polsce i Europie, jak i w dalszej perspektywie – ewolucji pamięci o wydarzeniach, kształtowania się ich jako „miejsca pamięci”, wspomnianego wyżej „nacjonalizowania” tej pamięci oraz jej obecności w kulturze i literaturze.
- miasta i jego społeczeństwa, sytuacji społecznej, gospodarczej oraz przede wszystkim konfesyjnej w pierwszych dziesięcioleciach XVIII wieku, jego pozycji w polsko-litewskiej Rzeczypospolitej w kontekście skutków wielkiej wojny północnej oraz narastających tendencji kontrreformacyjnych
- mikrohistorycznej analizy wydarzeń roku 1724 – zarówno „tumultu”, jak i „krwawego sądu”
- skutków i następstw tych wydarzeń, zarówno bezpośredniej reakcji (dyplomatycznej i publicystycznej) na nie na miejscu, w Polsce i Europie, jak i w dalszej perspektywie – ewolucji pamięci o wydarzeniach, kształtowania się ich jako „miejsca pamięci”, wspomnianego wyżej „nacjonalizowania” tej pamięci oraz jej obecności w kulturze i literaturze.
Program konferencji:
Czwartek, 5 grudnia
16.00 – otwarcie konferencji
16.30 – Stanisław Roszak (Toruń), Od protestu jednostki do buntu społecznego. Uwagi o anatomii tumultu w XVIII wieku
17.00 – Wojciech Kriegseisen (Warszawa), Klimat wyznaniowy w Rzeczypospolitej po wojnie północnej
17.30 – Krzysztof Mikulski (Toruń), Ludność ewangelicka i katolicka w Toruniu w pierwszej połowie XVIII w., stosunki demograficzne i wyznaniowe
18.00 – dyskusja
Piątek, 6 grudnia
9.30 – Janusz Małłek (Toruń) Kościół Luterański w Toruniu przed 1724 r.
10.00 – Tomasz Kempa (Toruń), Konflikt katolików z władzami miasta Torunia w świetle diariuszy sejmowych i akt sejmikowych z pierwszej połowy XVII wieku
10.30 – dyskusja
11.00 – przerwa kawowa
11.30 – Jerzy Dygdała (Toruń), Tumult toruński z 17 lipca 1724 r. – zdemolowanie jezuickiej szkoły i kolegium. Przebieg wydarzeń
12.00 – Urszula Kosińska (Warszawa), Czy w 1725 r. groziła Rzeczypospolitej interwencja zewnętrzna z powodu sprawy toruńskiej?
12.30 – dyskusja
13.00 – 14.30 – przerwa obiadowa
14.30 – Kazimierz Maliszewski (Toruń), Stosunek Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do tumultu toruńskiego
15.00 – Hans-Jürgen Bömelburg (Giessen), Wydarzenia roku 1724 i kronika Davida Brauera: lęki, poczucie zagrożenia, plotki, zdrada...
15.30 – dyskusja
16.00 – przerwa kawowa
16.30 – Maciej Ptaszyński (Warszawa), „Das Betrübte Thorn” i europejska tradycja tolerancji
17.00 – Jacek Kordel (Warszawa), Ikonografia toruńskiej „krwawej łaźni”
17.30 – dyskusja
Sobota, 7 grudnia
9.30 – Danuta Janicka, Tomasz Kucharski (Toruń), Po tumulcie toruńskim – dochodzenie, proces sądowy, wyrok
10.00 – Maciej Stawiski (Toruń) Objęcie Kościoła NMP przez bernardynów w dniu 7 grudnia 1724 r. jako bezpośredni skutek tumultu toruńskiego. Pierwsze lata działalności bernardynów w Toruniu i ich ówczesne miejsce w życiu miasta
10.30 – dyskusja
11.00 – przerwa kawowa
11.30 – Agnieszka Wieczorek (Toruń), Obraz tumultu toruńskiego w osiemnastowiecznych kompendiach wiedzy
12.00 - Grzegorz Michalak (Warszawa?), Echa Sprawy toruńskiej z roku 1724 w historiografii rzymskokatolickiej i ewangelickiej na przykładzie publikacji ks. Stanisława Kujota i ks. Woldemara Gastparego
12.30 – dyskusja, podsumowanie obrad
16.00 – otwarcie konferencji
16.30 – Stanisław Roszak (Toruń), Od protestu jednostki do buntu społecznego. Uwagi o anatomii tumultu w XVIII wieku
17.00 – Wojciech Kriegseisen (Warszawa), Klimat wyznaniowy w Rzeczypospolitej po wojnie północnej
17.30 – Krzysztof Mikulski (Toruń), Ludność ewangelicka i katolicka w Toruniu w pierwszej połowie XVIII w., stosunki demograficzne i wyznaniowe
18.00 – dyskusja
Piątek, 6 grudnia
9.30 – Janusz Małłek (Toruń) Kościół Luterański w Toruniu przed 1724 r.
10.00 – Tomasz Kempa (Toruń), Konflikt katolików z władzami miasta Torunia w świetle diariuszy sejmowych i akt sejmikowych z pierwszej połowy XVII wieku
10.30 – dyskusja
11.00 – przerwa kawowa
11.30 – Jerzy Dygdała (Toruń), Tumult toruński z 17 lipca 1724 r. – zdemolowanie jezuickiej szkoły i kolegium. Przebieg wydarzeń
12.00 – Urszula Kosińska (Warszawa), Czy w 1725 r. groziła Rzeczypospolitej interwencja zewnętrzna z powodu sprawy toruńskiej?
12.30 – dyskusja
13.00 – 14.30 – przerwa obiadowa
14.30 – Kazimierz Maliszewski (Toruń), Stosunek Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego do tumultu toruńskiego
15.00 – Hans-Jürgen Bömelburg (Giessen), Wydarzenia roku 1724 i kronika Davida Brauera: lęki, poczucie zagrożenia, plotki, zdrada...
15.30 – dyskusja
16.00 – przerwa kawowa
16.30 – Maciej Ptaszyński (Warszawa), „Das Betrübte Thorn” i europejska tradycja tolerancji
17.00 – Jacek Kordel (Warszawa), Ikonografia toruńskiej „krwawej łaźni”
17.30 – dyskusja
Sobota, 7 grudnia
9.30 – Danuta Janicka, Tomasz Kucharski (Toruń), Po tumulcie toruńskim – dochodzenie, proces sądowy, wyrok
10.00 – Maciej Stawiski (Toruń) Objęcie Kościoła NMP przez bernardynów w dniu 7 grudnia 1724 r. jako bezpośredni skutek tumultu toruńskiego. Pierwsze lata działalności bernardynów w Toruniu i ich ówczesne miejsce w życiu miasta
10.30 – dyskusja
11.00 – przerwa kawowa
11.30 – Agnieszka Wieczorek (Toruń), Obraz tumultu toruńskiego w osiemnastowiecznych kompendiach wiedzy
12.00 - Grzegorz Michalak (Warszawa?), Echa Sprawy toruńskiej z roku 1724 w historiografii rzymskokatolickiej i ewangelickiej na przykładzie publikacji ks. Stanisława Kujota i ks. Woldemara Gastparego
12.30 – dyskusja, podsumowanie obrad
Program konferencji w pliku PDF: https://mega.nz/file/KNJFCTZK...
Organizatorami Konferencji są Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Instytut Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia oraz Muzeum Okręgowe w Toruniu.
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Doskonała nauka II.
Zrealizowano dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń.
Zrealizowano dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń.
Wydarzenia towarzyszące Konferencji:
sobota, 7 grudnia
godz. 16.00 - wernisaż wystawy "Krwawy sąd. Toruńska sprawa z 1724 roku" w Muzeum Historii Torunia (ul. Łazienna 16)
godz. 17.00 - "Zraniony Toruń". Uroczystość z okazji 300. rocznicy tumultu i krwawego sądu toruńskiego z 1724 roku w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
założone 1875 r.
© Copyright: TNT - Toruń 2014. Projekt i wykonanie strony: Rafał Mikulski
Partnerzy:
